Günümüzde pek çocuk arkadaşlarıyla oynamak yerine ekran başında olmayı tercih ediyor. Böylece, duyularını geliştirme fırsatını kaçırıyorlar. Oysa ki çocuğun gelişiminde sevgi kadar gerekli olan diğer bir unsur da oyun ve oyuncaklardır. Çocuklar oyun ve oyuncaklar sayesinde yaratıcılıklarını geliştirebilirler ve okul öncesi gereken bilişsel gelişim düzeyine erişebilirler. Çocuklar oyunla paylaşmayı ve keşfetmeyi öğrenirler. Çocuğunuza bir oyuncak verdiğinizde görme ve dokunma aracılığıyla onun duyularına hitap eden bir nesne vermiş olursunuz. Ancak, çocuklarınızın yaşlarına uygun oyun ve oyuncaklar tercih etmeye dikkat göstermelisiniz.
İlk 6 ayında çocuk ses, şekil ve renklere karşı duyarlıdır. Bu yüzden görsel ve işitsel duyulara yönelen hareketli oyuncaklar çocuğun dikkatini çeker. Bu dönemde çocuk yeni ve ilginç olan herşeye dokunmak ister. Bu onların öğrenme yoludur. Yatağının üzerine asılabilen, sallanınca ses çıkaran, canlı renkleri olan objeler ve rahatça tutulabilen çıngırak tercih edilebilir.
Oturmaya başladığı 7. aylarından itibaren çocuk uzanabildiği her şeyi yakalamaya, yakaladığı her şeyi de ağzına götürmeye çalışır. En çok hoşlandıkları; avuçlayabildikleri, kemirebildikleri nesnelerdir. Tutunarak da olsa ayağa kalkabildiğinde eline geçen her şeyi yere atmaktan zevk alır, zıplayan, yere düşünce ses çıkaran oyuncaklar ilgi odağıdır. (Bu aynı zamanda yerçekimini öğrendikleri ilk oyunlarıdır.) Boy boy renkli toplar, iç içe geçebilen kutular, bebekler, kitaplar, eğitici kartlar bu dönemin oyuncakları arasında yer alır.
10-12. aylarında tef, davul, kapaklı kutular, kitaplar, kartlar, resimler, kalın kalemler, bahçe ve kum oyuncakları, banyo oyuncakları, balonlar, toplar, itilen ya da çekilen tekerlekli oyuncaklar tercih edilebilir. Bu dönemde oynanabilecek kum ve su, çocuğun dokunma hissinin gelişimini sağlar. Deneyim ve keşif olanakları sağlayan kum ve su oyunları sayesinde utangaç çocuklarda olumlu yönde gelişim, saldırgan çocuklarda ise sakinleşme görülür.
13-18 aylık dönemde itmeli, çekmeli ses çıkaran oyuncaklar, üstüne ve içine oturulabilecek büyüklükte tahta veya plastik büyük hayvan türü oyuncaklar, boş tahta ve mukavva kutuları, küçük sandık, sepet ve tabureler, öykü kasetleri ve resim kitapları tercih edilebilir. Oyuncakların yanı sıra çocuğunuzla birlikte oyun oynayarak da duyularını geliştirebilirsiniz. Örneğin, çocuğunuzun gözünü bir bezle hafif şekilde bağlayın. Bir çalgı ya da en basiti bir kaşığı tencereye vurarak çocuğun etrafında farklı noktalarda ses çıkarın. Çocuğunuz çıkan sese başını çevirmesini isteyin.Böylece çocuğunuzun işitme duyusunu ve dikkatini geliştirmiş olursunuz.
19-24 aylık dönemde çocuk, bütünü parçalara ayırmaktan, kutuyu doldurup boşaltmaktan, kule ve köprü yapmaktan büyük zevk alır. Bu dönemde çocuğun ilgisini çeken oyuncaklar arasında mutfak eşyaları, farklı büyüklükteki plastik parçalar, saçları ve elbiseleri olan bebekler ve arabalar yer alır. Bu dönemin sonuna doğru çocuk, tahta parçasını arabaymış gibi hareket ettirebilir.
25-30 aylık dönemde çocuk, hayal gücüne dayanan oyunlardan hoşlanır. Oyuncaklarıyla konuşur, onlara kızıp bağırabilir. Bedensel olarak gelişmiş olduğundan rahatlıkla takla atar, topa tekme atar, çok aktif olduğundan yeni oyunlar yaratır ve bu oyunları uygular.. Bu dönemde çocuğun oyun malzemeleri; sorun çözmeyi, yaratıcılığı ve duygularının arıtılmasını, yansıtılmasını destekleyici oyun hamuru, kil ve inşa blokları gibi oyun araçlarından oluşabilir.Bu dönemde çocuğunuzu dışarı çıkararak oyun oynayabilirsiniz. Örneğin, sonbahar mevsiminde oyuna katılan herkes kuru yaprak yığınının içinden geçer.Kim daha fazla ses çıkarırsa ve kim elleriyle daha fazla yükseğe fırlatırsa o kazanır.Böylece çocukların işitme ve görme duyusunu geliştirmiş olursunuz.
49-60 aylık dönemde çocuk, grup oyunlarına ilgi duyar. Yavaş yavaş çevresini tanımaya başlar, yaşıtlarıyla arkadaşlık kurar. Oynadıkları oyunların kurallarına saygılı olmayı öğrenir. Bu dönemde çocuğun oynaması için; kesme-yapıştırma, çizim yapma, resim boyama ve öykü, masal kitapları, şekil verebileceği, el becerisini geliştirmenin yanında hayallerini gerçekleştirebileceği oyun hamuru, kum, kil, su gibi malzemeler, 3 tekerlekli bisiklet, tekerlekli patenler, ip atlama, seksek, bilye, körebe, saklambaç, çember çevirme gibi oyunlar, oyun parkları ve doğa gezintileri önerilebilir .
Sonuç olarak metnin başında da bahsettiğimiz gibi ailelerin en dikkat etmesi gereken unsurlardan biri de çocuğunuzun yaşına ve eğitimine uygun oyun ve oyuncaklar seçmektir.
Yorum yaz